عوارض جانبی شایع داروهای آنتی میکروبیال - وبلاگ حسابی

به گزارش وبلاگ حسابی، مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک ها برای بیماری های ویروسی نظیر کووید 19و آنفولانزا منجر به بروز افزایش مقاومت میکروبی می گردد.

نازلی نادر کارشناس تجویز و مصرف منطقی داروها در اداره تعالی سازمانی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ضمن گرامیداشت هفته مطلع سازی در زمینه داروهای آنتی میکروبیال گفت: هدف این هفته افزایش مطلعی عمومی و جهانی درخصوص مقاومت میکروب ها به داروهای آنتی میکروبیال است که از معضلات جدی در درمان عفونت ها محسوب می گردد.

وی ادامه داد: هفته جهانی مطلعی سازی در زمینه داروهای آنتی میکروبیال از 24-18 نوامبر مصادف با 27 آبان تا سوم آذر برگزار می گردد، شعار سال جاری این هفته همه با هم برای پیشگیری از مقاومت به داروهای ضد میکروبی است.

وی با اشاره به تاثیر داروهای آنتی میکروبیال بر رشد میکروارگانیسم ها اعلام کرد: این داروها شامل آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضدباکتری، ضدویروس، ضدقارچ و ضدانگل است که برای درمان عفونت ها استفاده می گردد، اما مردم بیشتر با واژه آنتی بیوتیک آشنایی دارند که زیر مجموعه داروهای آنتی میکروبیال است.

نادر با اشاره به مقاوم شدن میکروب ها در برابر داروها گفت: وقتی باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و انگل ها به طرقی تغییر یافته و داروها بر آنها بی اثر باشد، مقاومت میکروبی اتفاق افتاده و درمان عفونت ها را بسیار مشکل و یا غیرممکن می نماید.

وی مقاومت میکروبی را یکی از مهمترین تهدیدها برای سلامت عمومی ذکر کرد و اضافه کرد: محققان برآورد کردند که در سال 2019، مقاومت به آنتی میکروبیال ها عامل مرگ یک میلیون و 270هزار نفر بوده است.

او با اشاره به امکان انتقال ژن مقاومت به داروهای آنتی میکروبیال از باکتری مقاوم به باکتری حساس تاکید نمود: مقاومت میکروب ها به داروهای آنتی میکروبیال ها یک مشکل جدی برای سلامت جهانی است.

به گفته وی، عدم درمان فرد مبتلا به دلیل مقاومت میکروبی و بعلاوه انتقال میکروب های مقاوم به سایر افراد و شیوع مقاومت میکروبی دو موضوع مهم است که در هنگام مصرف آنتی بیوتیک ها باید مورد توجه قرار گیرد.

این کارشناس تجویز و مصرف منطقی داروهای معاونت غذا و دارو اضافه کرد: مقاومت میکروبی مسائل زیادی برای فرد و جامعه ایجاد می نماید که از جمله مهم ترین آنها می توان به افزایش طول مدت بیماری، افزایش هزینه درمان، شیوع بیماری های میکروبی پیچیده تر و سختی درمان، افزایش مراجعات به پزشک اشاره نمود.

وی مسائل موجود در کنترل عفونت بیمارستانی، افزایش ریسک اقدامات درمانی دیگر نظیر جراحی های بزرگ، شیمی درمانی، عمل پیوند عضو، تعویض مفصل و افزایش مرگ و میر ناشی از عفونت ها را از دیگر مسائل مهم مقاومت میکروبی ذکر کرد.

وی داروساز عوامل زیادی را در بروز مقاومت میکروبی موثر دانست و اضافه کرد: استفاده نابجا و بیش از حد از داروهای آنتی میکروبیال در انسان ها، حیوانات و گیاهان اولین دلیل است. تجویز و مصرف غیرمنطقی داروها و عدم توجه بیماران به درمان توصیه شده پزشک معالج و خود درمانی نیز از دیگر علل بروز مقاوت میکروبی است.

او استفاده غیرمنطقی از آنتی بیوتیکها برای بیماری های ویروسی نظیر کووید 19، آنفلوانزا و سرماخوردگی را منجر به بروز افزایش مقاومت میکروبی برشمرد و اضافه کرد: در بیماری ویروسی صرفا زمانی مجاز به تجویز آنتی بیوتیک در فرد مبتلا هستیم که بیمار هم زمان دچار عفونت باکتریایی نیز شده باشد.

این داروساز افزایش مصرف داروهای آنتی میکروبیال را باعث افزایش بروز مقاومت میکروبی برشمرد و یکی از شایع ترین علل مراجعه بچه ها به اورژانس را واکنش ها و عوارض ناشی از مصرف آنتی بیوتیک ها عنوان نمود.

اقدامات ضروری در صورت بروز عوارض جانبی دارو

وی با اشاره به احتمال بروز عوارض جانبی در اثر مصرف آنتی بیوتیک ها تاکید نمود: عوارض جانبی یا بروز حساسیت باید بلافاصله به داروساز یا پزشک اطلاع داده گردد تا در صورت لزوم اقدام لازم درخصوص قطع یا تغییر دارو انجام گردد.

این کارشناس تجویز و مصرف منطقی داروهای معاونت غذا و دارو، جوش و ضایعات پوستی، سرگیجه، حالت تهوع، اسهال و بروز عفونت های قارچی فرصت طلب را از جمله شایعترین عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها برشمرد.

وی تاکید نمود: در صورت بروز اسهال شدید یا واکنش های آلرژیک شدید باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه گردد. زیرا اسهال شدید ممکن است نشانه عفونت کلستریدیوم دیفیسیل باشد و منجر به آسیب روده بزرگ و یا مرگ گردد.

نادر واکنش های آلرژیک شدید را نیز شامل خس خس سینه، کهیر، تنگی نفس و شوک آنافیلاکسی عنوان نمود که فرد مبتلا در ابتدا احساس می نماید گلویش در حال بسته شدن یا خفگی است یا صدایش در حال تغییر است.

اقدامات موثر برای پیشگیری و کاهش بروز مقاومت میکروبی

وی تجویز صحیح دارو به وسیله کادر پزشکی، مصرف صحیح دارو به وسیله بیمار و پیشگیری از ابتلا به عفونت را از عوامل مؤثر در پیشگیری و کاهش بروز مقاومت میکروبی عنوان نمود.

نادر با اشاره به نقش مهم تجویز منطقی و صحیح دارو در پیشگیری از مقاومت میکروبی تاکید نمود: آنتی بیوتیک ها حتما باید به وسیله پزشک و با توجه به وجود یا عدم وجود عفونت و داروی موثر بر عفونت تجویز گردد.

توصیه به بیماران برای مصرف صحیح دارو

وی با بیان این که مصرف صحیح دارو به وسیله بیمار می تواند به طور چشمگیر از بروز مقاومت میکروبی جلوگیری کند، به افراد توصیه کرد: هرگز دارو را بدون تجویز پزشک مصرف ننموده و دوره مصرف دارو را تا خاتمه ادامه دهند تا کاملا بهبود حاصل گردد. دوزهای دارویی را منظم و سر ساعت مصرف نمایند تا اثر مطلوب داشته باشند.

نادر اضافه کرد: بیماران از تجویز داروی خود برای دیگران اجتناب نموده و در خصوص نحوه صحیح مصرف داروی آنتی میکروبیال از پزشک یا داروساز هدایت بخواهند.

به گفته این داروساز، برای جلوگیری از عوارض گوارشی حتما قرص و کپسول های آنتی میکروبیال را با یک لیوان آب میل نمایند و هنگام مصرف شربت های آنتی میکروبیال نیز حتماً از پیمانه مدرج استفاده گردد.

نادر پیشگیری از ابتلا به عفونت را برترین راه چاره دانست تا نیازی به مصرف دارو نباشد و رعایت پروتکل های بهداشتی، بهداشت شخصی، الگوی صحیح تغذیه، سبک زندگی سالم و دریافت به موقع واکسن های توصیه شده را برای پیشگیری از بروز عفونت موثر دانست.

در صورت فراموش کردن دوزهای دارویی چه باید کرد؟

او با اشاره به اهمیت مصرف منظم دوز داروهای آنتی میکروبیال گفت: درصورت عدم مصرف سر وقت احتمال شکست دارو درمانی و بروز مقاومت افزایش می یابد. بنابراین بهتر است افراد از روش هایی مثل آلارم ساعت برای یادآوری زمان مصرف استفاده نمایند.

به گفته وی، در صورتی که یک نوبت از دارو فراموش شد اگر نزدیک ساعت مصرف دوز بعدی نبود، بلافاصله دارو استفاده گردد و دوز بعدی نیز در همان ساعت مقرر مصرف گردد. اما اگر نزدیک به زمان مصرف دوز بعدی بود صرفا دوز بعدی سرساعت مقرر خود استفاده گردد و از دو برابر کردن دوز مصرفی باید اجتناب گردد.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر نادر عمده فعالیت واحد تجویز و مصرف منطقی داروهای معاونت غذا و داروی دانشگاه را بر افزایش مطلعی عموم مردم و کادر پزشکی متمرکز دانست و برگزاری وبینارهای آموزشی، آزمون های غیرحضوری و پیغام های آموزشی را بعنوان بعضی از این فعالیت ها معرفی کرد.

وی با اشاره به این که مصرف آنتی میکروبیال ها علاوه بر خود فرد، سلامت همگان را تحت تأثیر قرار می دهد، گفت: امیدواریم با افزایش سطح مطلعی عموم، شاهد کنترل و جلوگیری از مقاومت میکروبی و مسائل جدی باشیم که برای سلامت مردم ایجاد نموده است.

وبلاگ حسابی علمی پزشکی بهداشت و درمان