مخالفت روسیه با بررسی شرایط برجام در شورای امنیت - وبلاگ حسابی

به گزارش وبلاگ حسابی، در روسیه بر این عقیده هستند اگر شورای امنیت به بررسی اقدامات محدود کننده علیه ایران بپردازد، مسکو قطعاً با بازگشت به رژیم تحریم ها علیه تهران مخالفت خواهد کرد، ولی اختلاف نظرها بین اعضای شورای امنیت به اعتبار سازمان ملل لطمه می زند.

به گزارش گروه بین الملل وبلاگ حسابی، یک مقام بلندپایه دیپلماتیک و آگاه به فرایند اوضاع (که نامش فاش نشده) به روزنامه ایزوستیا، گفته است: اگر شورای امنیت سازمان ملل بحث بازگشت به رژیم تحریم ها علیه ایران را شروع کند، روسیه قطعاً با آن مخالفت خواهد کرد. در اواسط ماه ژانویه (اواخر دی ماه)، سه کشور اروپایی شرکت کننده در توافق هسته ای با ایران - انگلیس ، آلمان و فرانسه - از راه اندازی مکانیزم حل اختلافات در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خبر دادند. در بدترین سناریو، این مسئله می تواند باعث شود تا شورای امنیت سازمان ملل به اعمال فشارهای تحریمی بر تهران برشود.

در محافل دیپلماتیک اروپایی ابراز اطمینان کرده اند که این اقدام چیزی به غیر از تلاش برای نگه داشتن ایران در چارچوب توافقنامه هسته ای نیست و ابراز امیدواری کردند که روسیه نیز به این سازوکار بپیوندد. البته این در حالی است که مقامات مسکو از هم اکنون غیرسازنده بودن چنین اقدامی را مورد تاکید قرار داده اند.

آنچه تروئیکای اروپایی مطرح می کنند:

سه کشور اروپایی شرکت کننده در برجام یعنی انگلیس، آلمان و فرانسه در تاریخ 14 ژانویه (24 دی ماه) با حمایت اتحادیه اروپا از تصمیم خود برای راه اندازی مکانیزم حل اختلافات در چارچوب توافق هسته ای خبر دادند. این مسئله در توافق هسته ای در نظر گرفته شده و از 6 مرحله تشکیل شده است (بندهای 36 و 37 برجام).

1- اگر یکی از طرفین توافق معتقد باشد که ایران به تعهدات خود عمل نمی نماید، درخواست مربوطه را به کمیسیون مشترک برجام منتقل می نماید. این شامل همه امضا کنندگان این توافق نامه (انگلیس، آلمان، فرانسه، اتحادیه اروپا، روسیه، چین) می شود، البته به جز ایالات متحده، که از این توافقنامه در ماه مه سال 2018 خارج شد. برای حل و فصل اختلافات کمیسیون مشترک 15 روز با امکان تمدید این زمان، فرصت دارد تا موضوع را بررسی و حل نماید.

2- اگر در مرحله اول حل این مسئله امکان پذیر نبود، رسیدگی آن به سطح نشست وزیران امور خارجه منتقل می شود. به موازات آن، یا متهم کننده یا متهم ممکن است به هیئت مشاوره سه جانبه مراجعه کند. هر دو ارگان نیز 15 روز با امکان تمدید زمان، برای رسیدگی به مسئله وقت دارند.

3- در صورت عدم تصمیم گیری ظرف 30 روز، کمیسیون مشترک برجام شروع به بررسی حکم هیئت مشاوره می نماید.

4- اگر طرف مقابل هنوز از نتیجه مباحثات راضی نبود، ممکن است شروع به کاهش اجرای تعهدات خویش در چارچوب توافق کند. در این حالت، این موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارسال می شود.

5- پس از دریافت اعلامیه، شورای امنیت باید ظرف 30 روز رأی دهد که رژیم بدون تحریم علیه ایران همچنان حفظ شود یا خیر. از میان 15 رای اعضای این شورا، 9 رای باید به نفع این مسئله باشد - و لازم است تا هیچ یک از اعضای دائم شورای امنیت تصمیم اتخاذ شده را وتو نکنند.

6- در صورت عدم تصویب چنین قطعنامه ای، چهار بسته قبلی مجازات های سازمان ملل (درباره سیستم اقتصادی ایران، صادرات نفت و اسلحه و تحویل تجهیزات حمل و نقل هوایی به این کشور) احیا خواهد شد.

سه کشور اروپایی اصرار دارند که آنها این سازوکار را در تلاش برای نگه داشتن ایران در چارچوب اجرای توافق هسته ای راه اندازی کردند که در ژانویه سال 2020 دور پنجم کاهش تعهدات خود را به پایان رساند.

در دفتر کنندگی دائم انگلیس در مقر سازمان ملل در نیویورک به ایزوستیا گفته اند: این مکانیزم، در واقع یک فرایند حل و فصل اختلافات است و ما متعهد به استفاده از آن با حسن نیت برای یافتن راه چاره مناسب برای سؤالات مربوط به تعهدات ایران از جمله از طریق گفت وگو با مقامات تهران هستیم. ما به مرحله ای نرسیده ایم که این مسئله در شورای امنیت مطرح شود و تحریم ها از سر گرفته شود. ایران محدودیت های تعیین شده در این توافقنامه را نقض کرده است و ما می خواهیم این کشور را با کمک این مکانیزم مطابق به اجرای تهدات خویش بازگردانیم.

روسیه با راه اندازی مکانیزم حل اختلافات در چارچوب برجام مخالف است

در عین حال، همانطور که یک منبع عالی رتبه در محافل دیپلماتیک اروپایی به این روزنامه گفته بود، کشورهای عضو اتحادیه اروپا روی پیوستن روسیه و به همراه آن چین، به این سازوکار حساب می کنند.

این در حالی است که در مسکو برای استفاده از این ابزار بسیار با احتیاط برخورد کرده و این اقدام سه کشور اروپایی را مورد انتقاد قرار داده است. همانطور که سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در یک کنفرانس مطبوعاتی در مورد نتایج دیپلماسی روسیه چند روز قبل در کنفرانس مطبوعاتی درباره نتایج دیپلماسی این کشور در سال 2019 خاطرنشان کرد که اقدام جدید سه کشور اروپایی حاضر در برجام بسیار نگران کننده و چرخشی خطرناک است که نشان می دهد تهدید و اتمام حجت آمریکا تاثیر خود را بر کشورهای اروپایی گذاشته است.

به گفته لاوروف، واقعیت این است که کشورهای اروپایی از اوضاع کنونی پیرامون ایران استفاده کرده و قصد دارند از این طریق ایران را مقصر در هر اتفاقی که افتاده ، جلوه دهند. در حالیکه با وجود تعلیق تعهدات داوطلبانه ایران در چارچوب برجام، در حال حاضر هم هر کاری که در زمینه هسته ای در ایران انجام می شود ، تحت کنترل بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای قرار داشته و ایران اکنون هم قابل اعتماد ترین کشور در میان تمام کشورهایی است که عضو معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای نیستند.

سه کشور اروپایی به اتفاق آرا اعلام کرده ا ند که بررسی اختلافات در چارچوب برجام در شورای امنیت به خودی خود یک هدف نیست، بلکه یک ابزار است. با این وجود ، چنین چشم اندازی کاملاً واقعی است، حتی اگر بررسی ها در مراحل مختلف بتواند به طور نامحدود گسترش یابد. ایران قبلاً اعلام کرده که اگر این کشورها درخواستی را به شورای امنیت ارسال کنند، تهران حق دارد که بطور کامل از برجام خارج شود.

یک مقام کنندگی بلژیک در سازمان ملل (در سال 2020 ، بروکسل دوره دو ساله عضویت غیر دائمی خود در شورای امنیت سازمان ملل متحد را پایان می دهد) به ایزوستیا گفته است: تحریم های سازمان ملل همیشه امکان پذیر هستند ، اما در این مرحله آنها با روح حاکم بر توافق هسته ای (که هنوز موجودیت خویش را از دست نداده) در تضادند که مهمترین بخش آن برداشته شدن محدودیت های اقتصادی برای ایران در ازای عادی سازی تجارت و روابط اقتصادی با این کشور است. کمیسیون مشترک برجام باید زمان کافی برای حل و فصل اختلافات را داشته باشد. بنابراین ، اگر عناصر منفی پیش نیاید ، بازگشت به تحریم ها در آینده نزدیک نیز اتفاق نخواهد افتاد.

تاثیر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر سرنوشت برجام

کارشناسان در این مسئله هم عقیده هستند که فرایند ساز و کار حل اختلافات در چارچوب برجام کم و بیش تا ماه نوامبر 2020 ، زمانی که انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا برگزار می شود ، ادامه خواهد داشت.

آدلان مارگویف، تحلیلگر مؤسسه مطالعات بین المللی در دانشگاه روابط بین الملل مسکو در این باره توضیح داده است: اگر در این انتخابات دموکرات ها به قدرت برسند ، شانس حفظ برجام وجود دارد. ولی در صورتانتخاب مجدد دونالد ترامپ ، بسیار سخت است که پیش بینی انجام داد. دولت ترامپ دیگر از برجام خارج شده و اکنون شرایط به اروپایی ها بستگی دارد: اگر پس از راه اندازی مکانیسم از فرایند دیپلماتیک رضایت داشته باشند، ممکن است موضوع به شورای امنیت سازمان ملل راه پیدا نکند.

روسیه مواضع ایران را درک کرده و مخالف بررسی برجام در شورای امنیت است

یک مقام بلندپایه در دستگاه دیپلماسی روسیه به ایزوستیا گفته است ، با وجود انتقاداتی که در رابطه با کاهش تعهدات تهران شنیده می شود، مقامات مسکو موضع گیری ایران در رابطه با شرایط کنونی پیرامون برجام را درک می کند.

این دیپلمات که نخواسته نامش فاش شود، افزود: ما شدیداً مخالف از سرگیری تحریم های سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی هستیم و قبلاً این موضوع را برای ایران روشن کرده ایم که در این موضوع می تواند روی حمایت مسکو حساب کند.

با این حال، اگر موضوع باز هم به شورای امنیت برسد، مسکو و پکن فرصتی برای مخالفت با از سرگیری محدودیت ها نخواهند داشت. طبق قوانینی که در توافق هسته ای درج شده است، این قطعنامه به گونه ای تدوین خواهد شد که تنها یک حق وتو از سوی ایالات متحده می تواند برای جلوگیری از حفظ رژیم لغو تحریم ها کافی خواهد بود. و این به رغم این واقعیت است که آمریکایی ها از برجام که مورد تایید شورای امنیت قرار گرفته، خارج شده اند.

اکنون وظیفه روسیه و چین متقاعد کردن اروپایی ها برای صرف نظر کردن از انتقال اختلافات به شورای امنیت است.

به گفته آدلان مارگویف، اگر موفقیتی در این زمینه حاصل نشود، تنها راه ممانعت از ادامه این فرایند امتناع از رعایت محدودیت های جدید است. البته چنین اقدامی منجر به پیامدهای منفی طولانی مدت برای خود شورای امنیت خواهد شد: این امر اقتدار کل سازوکار اعمال تحریم های بین المللی را تضعیف می نماید و به نوبه خود، به اعتبار سازمان ملل لطمه خواهد زد.