ایجاد رسم الخط برای یک زبان نیازمند سازگاری گویش وران است - وبلاگ حسابی

به گزارش وبلاگ حسابی، به گزارش خبرنگار خبرنگاران از ساری، حبیب برجیان عصر دوشنبه در نشست انجمن تبری سرایان مرکز مازندران، اظهار کرد: درباره رسم الخط زبان، سه نگاه وجود دارد، رسم الخطی که نویسندگان یک ملت و زبان، با آن می نویسند، شیوه ای که دولت ها خطی به وجود آورده و همه در نگارش از آن اطاعات نمایند و روش سوم هم اختلاطی از رسم الخط ابداعی بین نویسندگان و دولت ها است.

وی با بیان اینکه زبان های بزرگ همواره از خط برخوردار بودند، اضافه نمود: اما زبان های کوچک تر که در 200 سال اخیر بدون خط بودند، کوشش کردند و صاحب خط شدند.

استاد دانشگاه کلمبیا با اشاره به اینکه در جهان 2 نوع خط لاتینی و عربی وجود دارد، گفت: از زمانی که ضرورت ایجاد خط برای زبان های بدون خط، پیش آمد، اقوام مختلف، یکی از این 2 خط را برگزیدند و بیشتر اقوام مسلمان، خط لاتینی را انتخاب کردند.

این استاد ایران شناسی توضیح داد: برای ایجاد رسم الخط باید در پی نزدیک ترین خط رفت نباید با خیالات، به سراغ خطی برویم که غیرممکن است.

برجیان درباره ایجاد رسم الخط برای زبان مازندرانی، ادامه داد: راه چاره این است که یک لهجه مورد قبول قرار گیرد و لازمه آن، ملتی است که با یکدیگر سازگاری داشته باشند، اگر گویش وران یک زبان با هم سازگاری نداشته باشند ایجاد رسم الخط، غیرممکن می گردد.

وی اظهار داشت: اگر سازگاری برای ایجاد رسم الخط وجود ندارد بهتر است استفاده از لهجه ها به شکل تعاملی از لهجه های مختلف باشد.

استاد ایرانشناسی دانشگاه کلمبیا با بیان اینکه مازندرانی زبان ساده ای است،اظهار کرد: به علت اینکه اغلب جمعیت چند میلیونی مازندران، در دشت زندگی می نمایند که از ساری تا آمل را شامل می گردد و واژه ها همگون است و تلفظ ها کمی تفاوت دارند اما تقریبا از یک دستور زبان تبعیت می نمایند و دستور زبان محکمی هم دارد، از دشت که عبور کنیم از چالوس به بعد واژه ها تغییر می نماید.

برجیان با اشاره به اینکه تمرکز جمعیت مازندران در دشت است، اضافه نمود: ایده آل این است برای ایجاد رسم الخط از همان 32 حرف فارسی استفاده گردد و چون زبان یک مسئله اجتماعی است، بزرگان با یکدیگر مشورت نمایند و بقیه هم حرف شنوی داشته باشند.

انتخاب رسم الخط نیازمند همراهی نخبگان است

بعلاوه یک جامعه شناس زبان دانشگاه راتگرز در این نشست اظهار کرد: اگر گویش وران یک زبان، به رسم الخط مشترک دست نیابند شاید زبان ما به رشته تحریر درنیاید.

مریم محمدی کردخیلی(برجیان) با اشاره به اینکه مسائل اینچنینی در همه زبان ها وجود دارد، اضافه نمود: بعضی گویش وران زبان های کم قدرت، نخواستند برای خود رسم الخطی معین نمایند و ادبیات شفاهی دارند اما جمعی که در اینجا حضور دارند نشان می دهد مردم مازندران می خواهند ادبیات خود را با یک خط بنویسند و رسم الخط داشته باشند.

وی با بیان اینکه این تنش ها در ابتدای کار تنظیم رسم الخط در بین دیگر اقوام هم وجود دارد، گفت: بزرگان هر زبان باید با مشورت و گفت و گو، یک شیوه را انتخاب نموده و با آن ادبیات خود را بنویسند.

محمدی با اشاره به اینکه نهادینه کردن هر رسم الخط، نیازمند زمان است تا به عادت نوشتاری تبدیل گردد، اظهار داشت: امیدوارم کوشش ها به ثمر برسد و یک زبان نوشتاری برای گویش وران در مازندران تدوین گردد.

برآیند خوب، برآمده از نظرات متعدد است

در ادامه این نشست نویسنده کتاب تاریخ مازندران باستان در سخنانی گفت: در دانش، تعصب وجود ندارد و اندیشمندان باید این آزادی را داشته باشند که نظرات خود را بیان نمایند.

طیار یزدان پناه لموکی با اشاره به اینکه مقابله کردن با نظرات، مناسب این نشست ها نیست، اظهار کرد: بیان نظرات متعدد، برآیند خوبی دارد و برخورد متعصبانه با بارش افکار، در شان اندیشمندان نیست.

وی اضافه نمود: همزیستی باید در سطحی قرار گیرد که برای دانش یکدیگر، حرمت قائل شویم، جامعه در چنین شرایطی رشد می نماید، باید فرانگر باشیم تا ابداعات و خلاقیت ها بروز یابد و اندیشه ها را ترویج کنیم.

فهم مشترک، مهم ترین ویژگی زبان

بعلاوه یک زبان شناس در این نشست اظهار کرد: بر اساس کاربرد، 2 نوع خط در جهان داریم، خطی که برای عموم استفاده می گردد و خطی که تخصصی و ویژه کارهای زبان شناسی و آواشناسی است.

محمدصالح ذاکری با اشاره به اینکه خطی که مورد استفاده عمومی قرار گرفته است نمی تواند بر اساس سلیقه باشد، اضافه نمود: اما درباره خط تخصصی، هر اندیشمندی می تواند تعریف خاصی از آن داشته و در ابتدای کتاب یا مقاله خود، آن را توضیح دهد.

وی با بیان اینکه خط و زبان، وسیله مشترک همه مردم است، گفت: ایجاد رسم الخط برای یک زبان، نه بر اساس نگاه شخصی و سلیقه ای بلکه باید با نظر اکثریت به ویژه نخبگان، شاعران، نویسندگان، روزنامه نگاران و رسانه ها تدوین گردد.

نویسنده کتاب شعر کلاسیم امروز از دیدگاه زبان شناسی با اشاره به اینکه ایجاد توافق بین نخبگان هم کار دشواری است، توضیح داد: از ویژگی های ایرانی ها، نداشتن توانایی در انجام کارهای گروهی است و خیلی با مهارت حل اختلاف آشنا نیستیم.

ذاکری ادامه داد: زبان، فقط مسئله علمی نیست و مسائل زیبایی شناسی و اجتماعی در خود دارد و مهم ترین ویژگی زبان، ایجاد فهم مشترک است.

وی درباره ایجاد رسم الخط، اظهار داشت: لازمه داشتن رسم الخط، استفاده از نشانه های قابل فهم و ساده است، نشانه هایی که استفاده از آنها ساده نباشد مانع ایجاد نموده و ارتباط را مختل می نماید.

این نویسنده مازندرانی اظهار کرد: باید ساده ترین نشانه را انتخاب کنیم که پردازش متن را آسان کند چرا که اختلال، موانع ارتباطی را ایجاد می نماید.

ذاکری با بیان اینکه برترین خط از نظر علمی، خط آوانگار است که در برابر هر صدایی فقط یک نشانه داریم، اضافه نمود: خط اوستایی هم دقیق ترین خط در جهان محسوب می گردد اما این خطوط با داشتن مزیت های فراوان، برترین گزینه نیست چرا که عادت و آشنایی قبلی در حروف مهم است.

وی با اشاره به اینکه انتخاب رسم الخط آشنا، بهتر از انتخاب رسم الخط دقیق است، گفت: ما ایرانیان در درون زبان فارسی، تنفس می کنیم و انتخاب رسم الخط زبان مازندرانی، باید با خط فارسی هماهنگ باشد اگرچه که خط فارسی، آوانگار نبوده و نیمه آوایی و نیمه هجایی است.

این زبان شناس با بیان اینکه همواره خط آوانگار، برترین انتخاب نیست، توضیح داد: گاهی دقیق نبودن خط، مزیت است به ویژه برای ما مازندرانی ها که تنوع لهجه داریم.

وی ادامه داد: با توجه به تنوع لهجه ها و نبودن گونه های معیار، برای بیان لهجه ها، بین شهرها اختلاف به وجود می آید و این کار را برای معین رسم الخط مازندرانی، سخت می نماید.

ذاکری با بیان اینکه چیزی به عنوان برترین خط در جهان نداریم و هیچ خطی کامل نیست و همگی دارای نواقصی هستند، اظهار داشت: خط ها به مرور زمان، به علت فاصله بین گفتار و نوشتار دچار نقص می گردد همانگونه که در فارسی چهار می نویسیم و چاهار می خوانیم یا نهار می نویسم و ناهار خوانده می گردد.

این پژوهشگر مازندرانی با اشاره به اینکه خط مانند لباس است و می توان به راحتی قرض گرفت، اظهار کرد: نباید درباره معین رسم الخط تعصب داشت و یا در پی استقلال و خودکفایی بود، هفت هزار زبان در جهان داریم اما خط ها انگشت شمار هستند.

وی با بیان اینکه مهم ترین مشکل در معین رسم الخط مازندرانی، داشتن مصوت خنثی است که وجه تمایز آن با فارسی محسوب می گردد، اضافه نمود: یافتن نشانه ای برای مصوت خنثی برای معین رسم الخط، مسئله ای است که پیش رو داریم.

ذاکری با اشاره به اینکه نشانه ها در خط و زبان، قراردادی و محصول تجربه گذشتگان است، گفت: در زبان مازندرانی با انبوهی از واژگان فارسی، ترکی و عربی روبرو هستیم و مسئله دیگر ما اختلاط زبان است.

مرگ زبان، مرگ یک ملت

در بخش دیگری از این نشست، پژوهشگر مازندرانی اظهار کرد: از دست دادن زبان مازندرانی به معنای از دست دادن فرهنگ و تاریخ این خطه است و زبانی که بمیرد ملت آن هم دچار مرگ می گردد.

حسین وندادی با تاکید بر لزوم ایجاد رسم الخط مازندرانی، اضافه نمود: باید از خط موجود فارسی و عربی، رسم الخط مازندرانی را تدوین کنیم.

نویسنده کتاب فرهنگ واژگان مازندرانی ونداد گفت: خط فارسی و عربی، 32 علامت و 6 مصوت دارد و دارای حروف مشترک هستیم.

وی با بیان اینکه تارهای صوتی اعراب به گونه ای است که حروف چند شکلی را به صورت مختلف تلفظ می نمایند، اظهار کرد: اما به عنوان نمونه ت و ط در فارسی و مازندرانی یک صدا دارد و برای رسم الخط مازندرانی پیشنهاد می کنم از میان حروف چند شکلی، فقط یک حرف را انتخاب کنیم و همه واژگان را با همان حرف بنویسیم.

وندادی اضافه نمود: می توان واژگان را به همان شیوه ای که بیان می گردد به رشته تحریر درآوریم چرا که لزومی ندارد چیزی را بنویسیم که خوانده نمی گردد.